રૂપિયા, જેને જીવનની સૌથી મોટી જરૂરિયાત માનવામાં આવે છે અને સમાજમાં વ્યક્તિની સફળતા તેના નાણાં દ્વારા જાણીતી છે અને તમારા ખિસ્સામાં પૈસા છે ત્યાં સુધી લોકો તમારી આસપાસ રહે છે, અને જો આપણી પાસે પૈસા નથી તો તમને કોઈ પૂછશે પણ નહીં અને ‘બાપ બડા ના ભૈયા બડા સબસે બડા રૂપિયા’ જેવા ફિલ્મ ડાયલોગ પણ પૈસાને મંજૂરી આપે છે તો ચાલો, આજે આપણે જાણીએ કે આ રૂપિયા વિશે કંઈક રસપ્રદ.
1. ભારતમાં આ ચલણ એક રાજા દ્વારા રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું અને જે 2500 વર્ષ પહેલાં આ ચાલુ કરવામાં આવ્યું હતું. 2. 1917 માં ભારતીય રૂપિયાનું મૂલ્ય 13 ટકા હતું અને તે પછી 1947 માં સ્વતંત્રતા સમયે તેને ડોલરની સમકક્ષ જાહેરાત કરાઈ હતી પણ ભારતના ઉપર વધતા દેવાને ચુકવવા માટે ઇન્દિરા ગાંધીએ રૂપિયાની કિંમત ઘટાડવાનો નિર્ણય લીધો હતો અને આજે આ રૂપિયાની કિંમત સતત નીચે આવી રહી છે.
3. જ્યારે બ્રિટિશરો ભારતમાં હતા ત્યારે તેઓએ ભારતીય ચલણને પાઉન્ડમાં રૂપાંતરિત કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો હતો પણ રૂપિયાની મજબૂતાઈને કારણે તેઓ આવું પણ કરી શક્યા ન હતા.4. આ સમયે આપણા ભારત દેશમાં લગભગ 400 કરોડની નકલી ચલણ હતી અને જેના કારણે અન્ય દેશો દ્વારા આતંકવાદ અને ગેરરીતિઓને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવે છે અને જે ખૂબ જ ચિંતાનો વિષય પણ છે.
5. સુરક્ષા કારણોને લીધે તમને કોઈ દિવસ આ I, J, O, X, Y, Z ના અક્ષર મળશે નહીં. 6. ભારતીય નોટો પર 15 ભાષાઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. 7. 1957 થી 1 રૂપિયામાં 100 રૂપિયાની ગણતરી કરવામાં આવી રહી હતી અને તે પહેલાં આ રૂપિયા 16 આનમાં વહેંચવામાં આવતા હતા.
8. ભારતીય રિઝર્વ બેંકે 1938 માં કાગળની ચલણ રજૂઆત કરી હતી અને જે 5 રૂપિયાની નોટ હતી અને જે પછી 10,000 ની નોટ પણ છપાઈ હતી પણ 1978 માં આ નોટ સંપૂર્ણપણે બંધ કરી દેવામાં આવી હતી. 9. પાકિસ્તાનમાં આઝાદી પછી પણ આ ભારતીય ચલણનું વિનિમય ચાલુ રાખવામાં આવ્યું હતું અને ત્યાં સુધી તેઓ પોતાની ચલણ પણ છાપતા નથી.
10. બાંગ્લાદેશમાં, બ્લેડ ભારતના 5 સિક્કામાંથી બનાવવામાં આવ્યાં હતાં અને જે પછી ભારત સરકારે સિક્કાઓની ધાતુ બદલી નાખી હતી અને જેના કારણે તે બાંગ્લાદેશી ચોરી કરેલા સિક્કામાંથી બ્લેડ બનાવવામાં નિષ્ફળ પણ ગયો હતો. 11. સ્વતંત્રતા સમયે સિક્કા તાંબાના બનાવવામાં આવતા હતા અને ત્યારબાદ એલ્યુમિનિયમનો ઉપયોગ થતો હતો, પણ 1988 પછીથી સ્ટેઈનલેસ સ્ટીલ સિક્કા બનાવવાનું ચાલુ કરવામાં આવ્યું હતું.
12. 1996 થી, મહાત્મા ગાંધીની તસવીર નોટ પર છપાઇ હતી, પણ તે પહેલાં અશોક સ્તંભની તસવીર નોટ પર છાપવામાં આવી હતી. 13 ભારતમાં બંધ થયેલી 500 અને 1000 ની નોટો નેપાળમાં પહેલેથી જ તેની લેણદેણ બંધ હતી.
14. 10 રૂપિયાનો સિક્કો બનાવવા માટે તેની કિંમત 6.10 રૂપિયા છે. 15 નોટ પર છપાયેલા આંકડા સરકારને જણાવે છે કે આ સમયે બજારમાં કેટલી ચલણ બહાર પડી છે. 16. આ રૂપિયાનું પ્રતીક (₹) 2010 માં ઉદય કુમારે બનાવ્યું હતું અને જેના માટે તેમને 2.5 લાખનું ઇનામ આપવામાં આવ્યું હતું.